< Guðsgjafaglíma

Árni B. Helgason:

Guðsgjafaglíma - eller kællingens uldtæsende bulimia?

Rifla um höfundsköp og

eignaréttarvísindi ný og gömul -

1. lota

 

  Vilji listamaður skapa háleit áhrif með litum þá kýs hann ekki hvítt, grænt, gult, blátt, ljósrautt eða fjólublátt, heldur þunglyndislega liti, svart, brúnt og purpurarautt.

 

Ljós í myrkri með orðum Matthíasar Viðars

 

 

Af texta þessum er það að segja að sumt er skrifað upp eins og ég hafi lært það, það ég man, annað líkt eftir húsgöngum og afturgöngum og eru úr sumum hendingarnar teknar traustataki. Annars er þetta blendingur sem rekja má til ýmiskonar ritsmíða, svo sem æviminninga, heimsádeilu, blaðagreina, kveðskapar, sagnfræði, smásagna og sagnafróðleiks og þar fram eftir götum; en umfram allt er þetta rifla, diktur bæði að formi og efni. Á erlendu máli mundi svona form líklega kallast dontsay-romanza.

 

Undir Reykvíkingastemmu Morthens eða Megasar

 

Glímdi oft um fremd og fé,

fann og upp og gaf þeim gróðann

Ísafoldar fylgju, sem féllu á hné -

nú Snæfellsásinn á'ann.

 

Eins í boxi og hart fram sté

við eignarréttinn sjávar sjálfan,

skyldi Laxness honum krjúpa á kné -

samt akademían á'ann.

 

Á nú blámi Íslands bátt,

bánkinn ekki á Laxness-trúna.

Í tvítugs lotu græðgi ásátt, áfátt -

níræðs byrji núna.

 

Heims um ból í himnahjúp

höfundskapa óskabörnin mælast:

Gaf hver Íslandssól? Og ríkin djúp?

Gefðu, Dóri, ég gaf seinast!

 

Til athugunar sannleiksprúðum lesendum. Margir munu veita því athygli að fylgt er fordæmi Íslendingasagna í því að skírskota til gróða og eignar sem gæti verið fyrir hendi þó hitt sé eins víst að svo sé alls ekki. Fyrir bragðið er ekki vænlegt til árangurs að leita í hillum hjá bóksýslumönnum að gróðaheimildum eða heimanfylgju eða mundar; og þó höfundsköp séu nefnd, og menn kannist við þau, er þó vissara að bera saman við bókaramennt sem hefur "öll réttindi áskilin". Ýmis lagasýslan sem kemur til álita í framanskráðum texta hefur ekki © heldur byrjar einungis á að þjóðinni séu áskilin öll eignarréttindi og svo punktur á eftir stemmu, hvað sem það nú annars þýðir. Sést hvergi að lýst hafi verið með neinum hvað þá heldur heyrst hafi neinn brúðarmarsinn; í kvöldsins hægláta húmi má þó einatt heyra bylgjunnar sog.

Í tilefni af níræðisafmælinu hefur verið lesið líkt og úr grallaranum, nema hafi verið reiknað út í Hollandi, að upplausnarvirði 20 milljóna kílóa selds hlutar af ímynduðum heimanmundi afmælisbarns - sem sagt einskonar smásöluvirði veiði eða ígildi gefinnar fiskímyndar - væri um þrefalt meira en heildsöluvirði jafnþyngdar á einu bretti.

Það er og. En þetta þýðir á barnamáli, svo dæmi sé tekið, að ef öll sýnd veiði landsmanna hefði verið handsöluð t.d. EBE eða Noregi í fæðingarhríðum árs 1984 sem vinarvottur eða ný sáttmálagjörð á einu bretti, líkt og einn allsherjar kaupmáli eða heimanfylgja í einum handhægum pakka, líkast og eiguleg jólabók, í stað þess að taka þann kost að semja um gjafveiði til handa mörgum missmáum og misjöfnum biðlum, að þá gæti ímyndað heildsöluvirði málans nú legið nærri um hálfu öðru hundraði milljarða króna á heildsöluvirði ímyndaðs heimanmundar. Á hinn bóginn gætu þessar gjafir skaparans verið um 500 milljarða króna virði miðað við hæsta smásöluvirði einstakra, smæstu munda biðla, sem sagt alls óháð löndum og lausum aurum, en um 350 milljarða króna virði miðað við smásöluverð miðlungi smárra munda, þá oft í tengslum við allskonar battarí og gæti þá kallast ýkt heildsöluvirði eða lyppuð upplausn mundar. Sé aftur á móti miðað við einingarverð í alvöru stórfiskaleik, t.d. viðskiptin með Eyjafjarðarsól, að mannfólki, mannvirkjum, bátum og búnaði eðlilega slepptu, myndi sem sagt þessi sami heildarmundur skaparans leggja sig á um hálft annað hundrað grallaramilljarða, nú á tvítugs fæðingarhátíð frelsunarinnar og fræða.

Má af þessu nokkuð ráða hve gjafir skaparans vega æði misþungt í pakka - og þá ekki síður hve það kann að vera ægi áhættusamt að vera að höndla með annarra manna eigur, hvað þá gull í mundi heillar þjóðar sem einn góðan veðurdag gæti tekið upp á því að leysa mundinn til sín með kúgildum öllum og kirkjuhjáleigum, smáfiskum að bótalausu og meira að segja stórfiskum einnig, fræðilega séð, og reyndar að fullum og réttum lögum einnig, þó sárt sé að segja grandalausum; en þannig er nú þessi heimur.

Smásöluálagning í almennri, löglegri verslun er gjarnan á bilinu 25 til 50 af hundraði eftir eðli viðskipta, í stöku mjög áhættusömum greinum þó allt að fullu hundraði, svo sem þegar hætta af völdum rýrnunar, lítils geymsluþols eða önnur viðkvæmni getur gert vöruna að litlu sem engu eða sölur eru háðar verulegum sveiflum samfara miklum uppihaldskostnaði. Sé kostnaður við viðskipti smár og áhætta af þeim mjög lítil, svo sem í viðskiptum með trausta gjaldmiðla, þá er álagning nær hverfandi, en álagningarafsláttur í stórviðskiptum, svo sem milli banka, sáralítill sem hlutfall af heild. Varla nema í allra vafasömustu viðskiptum nær smásala þreföldu heildsöluvirði, svo sem þegar verslað er með hverfulustu gjaldmiðla bananalýðvelda eða reiknað er út gramma-upplausnarvirði ljósfælnasta og ofur viðkvæmasta kílóavís-varnings frá Amsterdam. Flutningskostnaður og við millifærslu fjár í slíkum viðskiptum er hreinir smámunir en áhættan á hinn bóginn ískyggileg. Sé eitt fremur ljósfælið gramm vegið móti kílói af ímynduðum, ósýnilegum smásölufiski kemur á daginn að stærðargráða einingarverða er nokkuð áþekk. Hið sama kemur og í ljós á heildsalanna vegasalti í þeirra stórfiskaleik. Á ægi háu stórsölu/smásölu-hlutfalli beggja greina er því aðeins grallaramunur en ekki fjár.

Eyjafjörður

Því er það að bankar, bátar og menn fara sér afar varlega á gruggugu vatni. Því meira magn sýndrar veiði en ekki endilega gefinnar, því meiri er áhættan, þó í sjálfu sér einföldustu viðskipti séu í heimi að hreinum sýndarkaupmálum einum slepptum. Færsla á ímynduðum fiski af einni kennitölu á aðra kallar einungis á færslu andvirðis sömu kennitalna á milli, eða færslunnar samningsígildi; sem sagt ósköp líkt hverju öðru gjaldeyrisbralli; díllinn klár og allir kvitt, samkvæmt stjórnarskrártúlkun dagsins, sem m.a. felur í sér að blóm, tré og báta skuli eigi lengur telja lögaðila; báta má þó fara í kringum á fiskímyndaveiðum líkt og stunda má aflátssölu á hverjum öðrum bankareikningi. Hvort gjafverð á Eyjafjarðarsól eða ekki veltur svo alfarið á sáttmálatúlkun þings, eða þjóðar vilja, og stjórnarskrártúlkun morgundagsins. Óneitanlega áhættusöm viðskipti og alls óvíst að EBE eða Noregur kærðu sig nokkuð um Íslandssól alla nema þá fyrir hreinan spottprís, eigandi á hættu enn aðra stjórnarskrártúlkun hinn daginn, ellegar endurholdgaðan þings vilja í haust með stólaskiptum. Híf opp æpti kallinn inn með trollið inn. Ísafoldarfylgjan bara helvítis geðþótti. Hann er að gera haugasjó inn með trollið inn. En geðþótta þings og réttardanssporinu yrði kallinn klárlega að hlýta eins og skot sem og EBE eðlilega eller gamle Norge eller hverjir þeir væru handhafar heimanfylgjunnar á hverjum tíma, hvort sem væri þeim sýnd veiði og keypt eða á hinn bóginn forðum gefin eða vangefin eða hvað skyldi kalla það. Þú mikli eilífi andi, ó key. Og við sem sagt krókna úr kulda í kofa þarna við Hudson Bay? gætu þeir tekið hástöfum undir með kallinum, allir fiskarnir stóru undir steini, bankastjórarnir svo og hvíslað undir í kór: Það er og.

Þeir sem voru dæmdir til svo milds gjaforðs fyrir hartnær tuttugu árum hafa nú flestir selt heiður sinn, styrk eða bætur, eða hvað skyldi kalla gustukina, margir af ótta við að aftur væri af þeim tekið; margra var freistað með gylliboðum um að spila með í rúllettu uppi á hinu harðara landi. Lotu eftir lotu var spilað og leikið sér með kúgildi fyrir fiskígildi eða ærgildi fyrir arfinn, og var þó á stundum aðeins einnar lotu gaman, þangað til mundurinn var af þeim vélaður flestum, sem voru svo oft miklu betri og meiri útgerðarmenn á Rússíbananum eða á Flæmska, jafnvel á Rauða torginu á stundum, en að kynnu að taka þátt í svo grimmúðlegum rússneskum leik með aðeins sjöttungs líkum til vinnings. Lotu eftir lotu safnaðist ímyndagróðinn á æ færri hendur fiskímyndafræðinga og spákaupmanna miklum stórtækari en í öllum stóla og staðamálum gömlum samanlögðum, að loks nánast í einni lotu var gert út af við þá flesta sem eftir leifðu með nokkrum leiftrandi á kjammann í litla hjartarbananum síðasta og svo vinstrihandar gustukaverki pappírstígranna litlu heimskreppunnar heimatilbúnu sem ég held banaði næstum kaptuganum óborganlega enn sprelllifandi í Brasilíu (þið munið hann Jörund); nema þá jafnhendis væru krepputökin eða í öfugri röð ellegar væru kokgleyptir - nema hafið og jörðin hafi þótt geyma þá suma best? Flestir hinna stóru sem eftir lifðu höfðu eðlilega fengið hin ægi stóru forskot í fyrstu lotu - mestan ímyndamundinn, eða hvað skyldi kalla aflátin, íkona? - þó bankarnir með allt sitt á þurru, eðlilega, allra útgerðarstyrkja og ímynda mest. Höfðu þó sumir þarna á meðal óneitanlega mátt byrja brallið með tvær hendur tómar eða bara alþingis autobanastyrkina.

Í þessari lotu hefur ekki neitt verið látið neitt uppi um sáttmálavirði Laxness, hvorki upplausnarvirði né heildsöluvirði, ekki heldur á hverjum degi sem Bárður kaupir. Það eitt við vitum nokkurneginn fyrir víst, fyrir utan rúbluverðið á Laugaveginum, er hvað hann kostar í jólapappír með eða án slaufu og hala í MM-Eymundsson, án plastpoka í Bónus, eða bara vafinn um í Moggakálfa og roðskinn hjá Hafliða síðan Þjóðvilji gamli heitinn mátti leggja niður grallaraskottið sitt - eða fær Hafliði líka fréttarstertina skuldahalaklipptu? Svo hið alkunna við vitum að varla neinn virðingarvandur á'ann ekki í leður um brotinn og gull. Það er því stórlega vafasamt spursmál hvort hægt væri að beita einhverslags EBE-smjörlíkiskvarða á svo íslenska bókaramennt. Þá væri líka fjölmart eftir að reikna og heildsöluvirðið enn óútreiknanlegra eftir því sem fleira væri tekið með í reikninginn, notað eða nýtt eða lesið, illa lesið, ólesið ellegar ímyndað. Eða hvurs virði er trúin? Hvurs virði gustukaverkin? Hvurs virði allt battaríið í kringum hann? Og svo spilafélaginn, sem er sagður hafa átt svo stórt hjarta að það hafi orðið að skera úr skrifborðinu hans, að rúm væri fyrir allt saman. Hvað skyldi hann vega í reislu skaparans, hvort sem væri í heildsölu eða smásölu, með engin eða öll spil á hendi? Að nú ekki sé minnst á grallaraskapinn í báðum! Var hann ekki og er enn óborganlegur? - Hvort sem væru í eða ekki í sjakket? myndu reikningsglöggir beinstefnumenn kannski vilja botna spursmálið. Æ, myndi það skipta máli? Nema kannski myndu vilja bæta enn um betur og taka vængina með í reikninginn? Þá þeirra - eða vísinda og ímyndafræðimannanna háfleygustu í svona löguðum frelsunarfræðum og höfundskapa og eignarréttar og vísindum?

Þú ert frelst úr tröllahöndum, var eitt sinn haft á orði, af allt öðru tilefni í allt öðrum stórfiskaleik. Þó önnur væri Sólrún en sú í sigurhæðum sem til var mælt þá er alveg víst að sólin mun áfram skína yfir Skagafirði og spegla sig löngum í Eyjafirði einnegin. Þá Akrafjall og Skarðsheiði falla í skuggann eins og fjólubláir draumar, má vera, þó samt sumir vilji nú meina að ekkert sé fegurra en vorkvöld í Reykjavík. Enn aðrir segja að það sé í Húnavatnssýslunum og má svo sem vel vera; enn aðrir uppi á Skaga; enn aðrir undir Jökli. Um þetta hafa verið háðar margar guðsgjafaglímurnar og heldur þá hver fram sínum fugli fegurstum, jafnvel með quatrain-rómönzur að vopni líka, dontsay líka, jafnvel many-turns; og eiga önzurnar þó til að snúast í höndum á snarhentustu glímuköppum ekkert síður en fugl að smjúga úr hendi og hverfa í framandi skóg, jafnvel skipaskóg á framandi eyri, jafnvel endurholdgast sem tveir í skógi fuglakaupmanns. Þannig hefur löngum öldum og síðkvöldunum saman orðið til sægur æviminninga, heimsádeilna, blaðagreina, kveðskapar, sagnfræði, smásagna og sagnafróðleiks og þar fram eftir götum, svo sem minnst var á í upphafi, að ógleymdum öllum húsgöngunum og afturgöngunum þar sem átthagarnir eru hafnir upp til skýja. Hvergi birtist þó áttagaástin í sterkari mynd en í heimsádeilunni þar sem oft, og iðulega á ísmeygilegan máta að vísu, átthagarnir eru hafnir svo hátt yfir allt með því að nefna þá hvergi að þeir bókstaflega takast á loft í hillingum fyrir augum lesenda yfir ljótleikanum sem er lýst allt um kring.

Til að koma öllu þessu til skila hafa íslenskir leiðsögumenn gjarnan brugðið á það ráð að bregða upp leifturmyndum af lífi og starfi í sögu þjóðar handa þeim útlendingum og sendiherrum þjóða sem hingað hafa ratað alla leið yfir Hafsbotna. "This deal is a crime Keel," var til að mynda hann Zoëga gamli vanur að segja á Kili og af slíkum áhersluþunga að öll héröð landsins og miðin með svifu jafnhendis fyrir hugskotssjónum túrhestanna í sólroðnum hillingum sjóndeildarhringinn allt um kring. Sem sagt í andstæðumynd hendingar. Stebbi "guide" var ekki aðeins þekktur fyrir að ætla að afvegaleiða Eimskipafélagið fyrstur manna heldur líka unga menn. Báru sumir þess menjar alla ævi og enduðu jafnvel sína tíð sem forhertustu fuglafræðingar, þó kæmi fyrir lítið að hann ætlaði sér að snúa sjálfum sólkrossinum í vestur, sem auðvitað snýr alltaf eins sama hvernig er snúið og þó alltaf fyrir horn. Enn hugmyndaríkari leiðsögumenn síðari tíma lögðu einfaldlega til að leggja alla krossa af og skipta um nöfn og gjarnan númer líka og bregða svo upp nýjum leifturmyndum í ljósi nýrrar sólar - nýjum kúgildum lífsímynda og hjáleigna í sögu þjóðar. Athuguðu þó ekki frekar en Tjallinn, þegar hann breiddi yfir nöfn sín og númer, að jafn vel sást til hans á gruggugu vatninu eftir sem áður. Þetta hefði fuglafræðingurinn forhertasti svo vel getað sýnt þeim fram á til dæmis með sögunni af sjálfum keisara fuglanna, strútnum, sem einlægt stakk höfðinu í sandinn svo að hinn æðri endinn vísaði upp, gulróan og halinn. Og félaginn, forhertasti gulróufræbúðingur sem saga heims um getur, getað kórónað kennsluna á sinn hátt svo að engum liði úr minni nafn og númer, hvað þá heldur bossinn og sterturinn - sjálf strútsímyndin.

Stefán "guide" Stefánsson hlýtur að hafa verið mjög forhertur leiðsögumaður og ekki haft svo lítið á samviskunni þegar hann endaði sína tíð, þó ekki tækist honum að snúa Eimskipafélaginu. Hér verður ekki höfð eftir vísa sem hann kenndi ungum í æsku, enda vart prenthæf nema þá hendingum væri laumað sem hálfgerðum hulinsrúnum inn í mjög langar þulur, eða þá helst ekki hafðar fyrir öðrum en Vestlendingum eða öðrum útlendingum, og hefur Stebbi áreiðanlega gengið hart fram í því sem öðru þegar hann var að véla af þeim hlutabréf í eilífðargufuvélinni. Hvað um það, ég hef fyrir satt að Danir sem heyrðu vísuna hefðu gengið svo hart eftir því að fá hana þýdda fyrir sig að loks hafi henni verið snarað handa þeim þótt ótrúlegt megi virðast.

 

Með dönsku lagi?

 

Ved fosterhindegluggen grum

en uldtæsende kælling

hyler sit psalterium

imens hun söber vælling.

 

"This deal is a crime Keel," skilur eðlilega hvert nútíma mannsbarn á augabragði og verður síst illt af að finna til ástar á átthögunum blossa upp í brjósti sér líkt og andstæðuhendingu væri veifað, og enn síður ætti að vera hætta á að dulrúnir undir dönskum hulinshjálmi rugli mjög barnshugans rím, svo mjög hin fornari prentsmiðjuíslenska hefur fyrir löngu verið af tekin, a.m.k. enginn tekur lengur alvarlega. Eftir því sem ég hef komist næst er íslenska frumgerðin ort af hinum merka fjölfræðingi Páli Þorkelssyni gullsmið, og þá e.t.v. orðið að húsgangi í meðförum gamla Geirs og víðförla leiðsagnara, samtíðarmanns hans heldur í eldri kantinum; þá örugglega á ensku, enda hann þá einn örfárra landsmanna mæltur á þá mjög svo framandi tungu; var hann ófá sumrin leiðsagnari útlendra, oft enskra ferðalanga. Þá liggur í augum uppi að ort hefur Páll með heimsádeilu í huga, þó í aðra röndina kynni að hafa verið til gamans gert, sér og innvígðum gildisbræðrum til skemmtunar. Náð hefur hann að þjappa svo rækilega saman öllum hinum margvíslega sagnasjó, þessum margumrædda sjóði, að þeir hljóta bókstaflega að hafa ljómað af ást til átthaganna, þeir bræðurnir allir í anda.

Það er leitt ef hvort tveggja er týnt og jafnvel tröllum gefið, hin enska og að líkum mjög víðförla útgáfa á sinn hátt, svo og hin eina sanna íslenska frumgerð þessa átthagaljóðs í heimsádeiluklæðum. Það er vægast sagt harla vafasamt að áðurnefnd slitur sem finna má í romsuþulum séu Páls hendingar hreinar og tærar. Mín kenning er sú að hestasveinn Geirs hafi náð slitrum úr kvæði Páls í enskri þýðingu húsbónda síns, eðlilega verið búinn að læra af honum og ferðalöngunum eitthvert hrafl í málinu, slitrurnar svo verið reittar af sveininum og slitnar upp úr sínum eðlilega jarðvegi sem hverjar aðrar stolnar gulróur á bæjum landið um kring og sumar étnar af draugum á Kili. Þannig hafi húsgangurinn fengið undir sig fæturna, sem sagt í líki dönskumælandi en þó íslenskrar afturgöngu enskrar þýðingar Geirs á glataðri frumgerð gullsmiðsins. Eða glataðri æru, jafnvel, ef einhverjir skyldu nú hafa tekið að skilja dönsku bókstaflega, svo augljóslega danska snarhendan ber með sér að hafa verið snúið ansi óbeint og óörugglega af hestasveini Geirs og gulróubófa, með einhverri aðstoð eldhúsmella síns tíma að vænta má, kannski til að fá sleikt sig upp við danskinn á kostnað húsfreyjanna.

Þetta er einkennileg vísa, kannski ekki beinlínis leirburður, en ég efast um hún sé skotheld, með fullri virðingu fyrir bófanum. Ég skil til dæmis ekki af hverju hindeglugge er kallaður grum þó hann sé úr fosterhinde. Fosterhinde - er það ekki sem kallað er amnion á alþjóðamáli, í síðari tíð air-bag á engilsaxnesku, kallað líknarbelgur eða fósturhimna á ástkæra ylhýra? Aðeins óhreinn, gamall og gróinn skítur er gróm, en hljóta það ekki að teljast hrein helgispjöll að kalla svo þann heimsins skírasta? Og því er kællingen ekki rám eða að minnsta kosti skrækróma eins og eðlilegt væri að ætla af kerlingu hvort sem væri að lyppa eður ei? Eða af hverju er hún nefnd kerling? Af því hún er að lyppa? Brygðu dömur sér í ömmustólinn og lyppuðu smávegis fyrir hana fóstru sína, væru þær þá þar með orðnar að kerlingu? Eða ömmudrengirnir! Nei, ekkert er sjálfgefið. Nema að sönn kerling er alls ekki bara gömul kona heldur líka rám nú eða skrækróma eigi hún að geta grenjað á grallarann, annars myndum við ekki kalla hana kerlingu heldur bara gamla konu að kyrja sinn velling og sálmagraut.

Liggur ekki beinast við að ætla að þessar slitrur af glataðri frumgerð gullsmiðsins séu einfaldlega hreinn uppspuni eða vægast sagt mjög ósmekklegur útúrsnúningur bófans og mellanna á hreinni, að vísu ensk-þýddri, guðsgjafaglímu Páls, jafnvel sannri gullgerðarlist, nú alveg glataðri gullaldarlist? Eða hvað er að lyppa? Það var gert með fingrunum. Það voru búnar til spinnanlegar lengjur úr táinni ull sem maður hafði í keltu sér og lagði upp í hlykki eða bugður, og þessar lengjur eru kallaðar lopi eða lyppa. Einmitt! Uppspuni er spinnanlegur! Útúrsnúningur er hlykkjóttur, í bugðum!

Hefur hestasveinninn þá verið sannkallaður erkibófi, ekki bara gulróubófi, og vinnukonurnar sannkallaðar mellur, ekki bara eldhúsmellur? Hyski sem hefur svifist einskis í að snúa út úr fyrir sauðmeinlausum Dönum og afvegaleiða með hreinum uppspuna og útúrsnúningi það íslenska almúgafólk sem gat klórað sig nokkurn veginn fram úr saltaranum á blygðunarlausri dönsku; hyski sem kunni þó ekki sjálft að segja rám paa dansk, bara kælling? - Alls ekki! Þvert á móti er það niðurstaða mín að þetta hafi síður en svo verið neitt hyski heldur einstaklega vel innrætt alþýðufólk, vel að sér til hugar og handa, vitandi vel að dropinn holar steininn, semsé ekki modern bolsévikar, enda þeir þá ekki heldur uppfundnir til að mala og méla allt mjölinu smærra. Þræðir gömlu gildanna lágu víða. Páll og Geir og gildisbræðurnir gömlu hafa verið sér þess vel meðvitandi hverju fram fór. Þetta voru upplýstir menn með ólýsanlegan áhuga á framförum, hver á sína vísu. Páll leit svo á að tungumálið væri til alls fyrst. Gjarnan skyldu allir í heimi tala sömu tungu, sama mál, gullið mætti þar fyrir glóa og lýsa veginn á himnum. Gamli Geir var fæddur í moldarkofa eins og þeir allflestir og glímdi fyrst framan af ævi við Ægi með lopavettlingum í lýsisstakk á opnum bát og aftur opnum bátum, reri lengi úr grjóthnullungavörum suður með sjó, flutti svo sjóbúð sína innar og keypti fyrstu skútuna, Fanný, þá dönsku, í félagi við þá Kristinn völund í Engey og Hlíðarhúsa Jón, keypti svo Reykjavík.

Einhvern veginn finnst mér endilega að Stefán hafi lært til "guide" hjá Geir en má vera mig misminni hrapalega. Látum samt svo vera að hann hafi verið sjálfur hestasveinninn, þá enn að slíta barnsskónum á leiðsagnarabrautinni, sem sagt ekki enn orðinn forhertur afvegaleiðandi óskabarna þjóðarinnar heldur enn þægur ljár í þúfu þeirra Geirs og Páls að breiða út fagnaðarboðskapinn á þeirra ýmsustu vísu: Fyrst ruglum fyrir þeim tungumálinu svo að enginn skilji hvers annars mál, þá verður eftirleikurinn auðveldur - kennum þeim að tala á ný, helst eina góða alheimstungu, hefur Páll a.m.k. helst viljað hafa það, svo að fara búa búmannslega, fara út úr moldarkofunum og byggja vatnshelt, svo að gera út, að bragur verði á alminnilegur!

Skál! kynnu þá sumir vilja segja eða hvort ég vildi ekki heldur þegja? - Gott og vel, skáldum þá ekki meira í þessar launhelganna eyður, hellum þessu í vaskinn eða leggjum í glatkistuna en búum okkur heldur af alvöru undir glímu við nútíma sagnfræði, sem sagt sanna bókmenntafræði eða hvað skyldi nú kalla hann Tvíbjörn, Þríbjörn, Fjórbjörn íslenskra fræða einhlítu nafni; eða hvað þeir annars skyldu verða margir við að glíma í þeirri næstu lotu...

 

___________________________________

í febrúar, 2004

 

1. lota glímu

2. lota glímu

3. lota glímu

4. lota glímu

5. lota glímu

 

prenta skjal

Rómanza: heim á kvist